Mazdek İsyanı: "Kadınlar Ortak Malımızdır!"

    Tarihin her devrinde her devlette ufacık da olsa bir isyan patlak vermiştir. Bu isyanlar bazen devleti kökten değiştirmiş bazen ise pek etkili olamamıştır. Elbette tarih boyunca ilginç isyanlar da çıkmıştır. Bu isyanların en ilginçlerinden birisi bu yazımızın konusu olan Mazdek isyanıdır. Konuya tam anlamıyla geçmeden önce bu yazının İraniyat Dergisinde yayınlanan İman S. Reazaeı kaleminden çıkmış olan " V.- VII. Yüzyıllarda Bizans Sasani İlişkileri" adlı makale kaynak alınarak yazıldığını açıklayalım.

Bir İsyanın Çıkışı

    İsyanların çıkmasının en önemli sebeplerinden birisi ekonomik bunalımdır. V. Yüzyılda İran topraklarına büyük oranda hakim olan Sasani Devleti de bu sebepten ötürü Mazdek isyanını yaşayacaktır. Ama elbette öncesi var. Sasaniler 483 yılında İpek Yolu ve topraklar dolayısıyla çekiştikleri Akhun Devleti ile savaşacaklardır. Bu savaşı kaybettikten sonra ise Akhunlar'a yüklü bir yıllık vergi ödemeyi kabul edeceklerdir. İşte bu ekonomik darbe sosyal-dini huzursuzluğu yükseltecek ve bunun sonucunda da Mazdek isyanı patlak verecektir.

Kadınlar ve Servetler Ortaktır!

Mazdek

    Sasani topraklarında huzursuzluğun artması ile Mazdek adlı bir kişi hızla kendini göstermeye başladı. Bu kişi fikirlerini Zerdüştlük inancından ilham alarak oluşturmuştu. Mazdek'e göre sorunların temelinde iki sebep vardı. Bunlardan birisi servet diğeri ise kadınlardı. Eğer servet ve kadınlar ortak mal sayılırsa tüm sorunlar çözülürdü. Ülke o kadar karmaşa içerisindeydi ki devrin hükümdarı I. Kubad bile bir zaman Mazdek'in fikirlerinin devletine iyi geleceğine inanmıştı. Mazdek bundan da kuvvet alarak ülkede büyük bir isyan ateşi yaktı. Fakirlikle boğuşan halkın büyük bir kısmı da bu isyana katıldı. Mazdek'in fikirleri gereğince din adamları öldürüldü mallar eşyalar yağmalandı kadınlara tecavüz edildi. Hatta I. Kubad esir dahi alındı. Sonradan hükümdar kaçmayı başarıp Akhunlara sığınmıştır.

İsyanı Bastıran Düşman

    Sasani ile düşmanlığı bulunan Akhunlar Devleti, isyanı yakından takip ediyordu. I. Kubad buraya sığınınca işin rengi değişmeye başladı. Devrin Akhun hükümdarı Mazdek İsyanını tehlikeli ve insanlık dışı buluyordu. Bu yüzden 499 yılında I. Kubad'ın himayesine 30 bin kişilik bir ordu verip isyanın bastırılması için harekete geçmişti. Aynı yıl isyan büyük oranda bastırıldı. I. Kubad yeniden hükümdar oldu. Böylece bu ilginç Mazdek isyanı da tarihin tozlu rafları arasında kendine yer buldu..

Yararlanılan Kaynaklar:

> İman S. Reazaeı  " V.- VII. Yüzyıllarda Bizans Sasani İlişkileri" (Makale).

Yazımızı Okuduğunuz İçin Teşekkür Ederiz. Yorumlarınız Bizim İçin Değerlidir.